قرارداد دانش‌بنیان چیست و چرا نقطه شروع یا پایان پروژه شماست؟
قراردادهای دانش‌بنیان ستون فقرات پروژه‌های فناورانه هستند. بسیاری از تیم‌های نوآور، استارتاپ‌ها یا حتی دانشگاه‌ها، کار خود را با یک ایده درخشان شروع می‌کنند، اما آنچه موفقیت یا شکست آن‌ها را رقم می‌زند، نحوه تنظیم و اجرای قراردادهایشان است. اگر این قراردادها به‌درستی نوشته نشوند، نه تنها اختلاف، بلکه نابودی کل پروژه یک سناریوی محتمل خواهد بود.
قرارداد دانش‌بنیان، قراردادی است که موضوع اصلی آن توسعه، تجاری‌سازی یا بهره‌برداری از دانش و فناوری نوین است. این قراردادها غالباً میان یکی از طرفین دارای دانش یا محصول فناورانه (مثل شرکت دانش‌بنیان، تیم پژوهشی یا دانشگاه) و طرف دیگر که سرمایه‌گذار، بهره‌بردار یا توسعه‌دهنده است منعقد می‌شوند.
تمایز این قراردادها با قراردادهای صرفاً فناورانه یا استارتاپی در این است که:
پیش از امضای هر توافق‌نامه‌ای، حضور یک مشاور متخصص برای طراحی چارچوب مذاکرات، تعیین نقاط حساس و پیشنهاد شروط حیاتی، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت پروژه داشته باشد.
ما قراردادهایی سفارشی طراحی می‌کنیم که منطبق با نوع فناوری، سطح بلوغ آن، نقش طرفین، هدف تجاری و مدل درآمدی پروژه باشند.
در صورت بروز اختلاف یا ناکارآمدی قرارداد، خدمات ما شامل تحلیل ریشه‌ای، بازنویسی و به‌روزرسانی متناسب با شرایط جدید است.
در قراردادهای دانش‌بنیان، هر بند حقوقی می‌تواند آینده مالی پروژه را تعیین کند. ما بندهایی می‌نویسیم که قابل‌اجرا، شفاف و قابل‌دفاع باشند.
اغلب مشکلات از عدم فهم دقیق بندهای قراردادی ناشی می‌شوند. ما با زبان ساده ولی دقیق، مفاهیم کلیدی را به تیم‌ها آموزش می‌دهیم تا فهم مشترکی از قرارداد شکل بگیرد.
قراردادها فقط کلمات روی کاغذ نیستند، بلکه نقشه راه تعاملات شما هستند. با دریافت مشاوره تخصصی، آینده خود را بیمه کنید.
اگر شما هم در آستانه امضای یک قرارداد دانش بنیان هستید یا قرارداد فعلی خود را نگران‌کننده می‌دانید، برای دریافت مشاوره حرفه‌ای با یونس حسن زاده در ارتباط باشید.
مشاوره قراردادهای دانش بنیان حضوری نزد یونس حسن زاده امکان‌پذیر است و در این مشاوره حضوری، به مدت حداقل 60 دقیقه، مشاوره‌های لازم در اختیار شما قرار می‌گیرد.
مشاوره قراردادهای دانش بنیان با یونس حسن زاده در مدت زمان 30 دقیقه انجام می‌شود که در این مشاوره تلفنی، به تمامی سوالات شما پاسخ داده می‌شود.
مشاوره قراردادهای دانش بنیان آنلاین با یونس حسن زاده در مدت زمان 60 دقیقه انجام می‌شود که در این مشاوره آنلاین، به تمامی سوالات شما پاسخ داده می‌شود.
در قراردادهای دانش‌بنیان، صرف تنظیم چند بند کلی و کلیشه‌ای کافی نیست. هر بند باید متناسب با پیچیدگی‌های پروژه، ساختار حقوقی طرفین و ماهیت فنی فناوری تنظیم شود. نادیده‌گرفتن هریک از عناصر کلیدی، می‌تواند پروژه‌ای ارزشمند را به بن‌بست حقوقی یا اختلاف پرهزینه بکشاند.
قراردادهای دانش‌بنیان بدون تعیین دقیق «چه چیزی متعلق به کیست؟» عملاً یک مین‌گذاری حقوقی است. در این قراردادها باید مالکیت دانش اولیه (Background IP)، نتایج تحقیقات (Foreground IP)، حقوق بهره‌برداری، انتقال، مجوزها و محدودیت‌ها کاملاً شفاف تعیین شود.
مثال: اگر یک شرکت، بودجه انجام تحقیق را پرداخت کرده ولی مالک نتایج نباشد یا نتواند از آن بهره‌برداری کند، عملاً سرمایه‌اش را به رقبا هدیه داده است.
نکته کلیدی: مالکیت فکری در قراردادهای دانش‌بنیان، هم عامل اعتماد است و هم ابزار کنترل تجاری آینده.
در پروژه‌های فناورانه، ارزش اغلب در «اطلاعات نامرئی» نهفته است. از فرمول‌ها و الگوریتم‌ها گرفته تا اطلاعات مشتریان و تحلیل‌های بازار. نبود بند جامع محرمانگی و اسرار تجاری یعنی دادن کلید گاوصندوق به طرف مقابل، آن‌هم بدون هیچ قفل یا حفاظی.
پیشنهاد حرفه‌ای: بند محرمانگی باید شامل دامنه، مدت، رویه افشای مجاز، ضمانت اجرا و حتی نحوه بازگشت اطلاعات باشد.
در همکاری‌های دانش‌بنیان، مدل‌های متنوعی از مشارکت وجود دارد: مشارکت مالی، فنی، یا ترکیبی. اما مهم‌تر از مدل، نحوه دقیق تقسیم منابع و منافع است. اگر تقسیم سود به‌صورت مبهم یا احساسی تنظیم شود، حتی یک پروژه موفق هم در پایان، منشأ خصومت می‌شود.
کلید ماجرا: مدل تقسیم باید بر اساس نقش، ریسک‌پذیری، سهم دانش فنی و تعهدات عملیاتی طراحی شود.
تعهدات یک‌طرفه در پروژه‌های مشترک، مصداق ظلم حقوقی است. باید مشخص شود:
نمونه تضامین متداول: ضمانت حسن انجام کار، بیمه مسئولیت، یا وجه التزام در تأخیر یا نقص اجرا.
یکی از اشتباهات رایج، تصور خطی بودن توسعه فناوری است. باید مسیر توسعه پروژه به فازهای مشخص شکسته شود و برای هر فاز، شاخص‌های قابل سنجش تعریف گردد.
مثال: در پروژه تولید یک سنسور هوشمند، می‌توان مراحل را به طراحی نمونه اولیه، تست عملکرد، تولید نیمه‌صنعتی و تولید انبوه تقسیم کرد.
مزیت: اگر پروژه در فاز اول شکست بخورد، منابع مالی و زمانی کمتری هدر می‌رود.
در قراردادهای سنتی، خاتمه قرارداد پایان همکاری است. اما در پروژه‌های دانش‌بنیان، خروج یکی از طرفین می‌تواند سرنوشت پروژه را تغییر دهد.
مواردی که باید پیش‌بینی شود:
بدون این بندها، اختلاف‌ها در زمان جدایی، از زمان همکاری هم پرهزینه‌تر خواهند بود.
قرارداد بدون سازوکار پایش، شبیه پرتاب راکت بدون رادار است. باید:
نکته حرفه‌ای: معیارهای ارزیابی نباید فقط عددی یا کیفی باشند؛ بلکه باید مبتنی بر خروجی‌های قابل استناد و گزارش‌پذیر طراحی شوند.
در پروژه‌های دانش‌بنیان، قرارداد نه‌تنها یک سند حقوقی، بلکه یک نقشه راه اجرایی است. بدون قرارداد:
برعکس، یک قرارداد حرفه‌ای:
طبق گزارش معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری، بیش از ۵۰٪ اختلافات میان شرکت‌های دانش‌بنیان، ناشی از نبود قرارداد شفاف در آغاز همکاری بوده است.
در یک پرونده واقعی، دو تیم دانشگاهی بر سر مالکیت اختراع ثبت‌شده به اختلاف شدید رسیدند، چرا که قرارداد اولیه‌ای برای تعیین سهم طرفین از نتایج وجود نداشت.
از سوی دیگر، شرکت‌هایی که در ابتدای پروژه، مشاوره حرفه‌ای گرفته و قراردادهای محکم تنظیم کرده‌اند، موفق به جذب سرمایه و ورود به بازار با سرعت بسیار بالاتری شده‌اند.
تنظیم قرارداد در فضای دانش‌بنیان مثل پی‌ریزی ستون یک ساختمان مرتفع است. هر خطایی در این مرحله می‌تواند پروژه‌ای بلندپروازانه را به یک بحران حقوقی یا شکست تجاری تبدیل کند.
پیچیدگی‌های حقوقی و فنی
برخلاف قراردادهای ساده فروش یا ارائه خدمات، قرارداد دانش‌بنیان ترکیبی است از:
برای مثال، تعیین دقیق اینکه یک فناوری ثبت‌نشده «دانش فنی محرمانه» محسوب می‌شود یا نه، هم به دانش حقوقی نیاز دارد و هم به فهم فنی از آن دانش. اینجاست که پیچیدگی‌ها آغاز می‌شوند.
ریسک‌های خاص این قراردادها نسبت به سنتی‌ها
در قراردادهای سنتی، معمولاً:
اما در قراردادهای دانش‌بنیان:
نقش آن‌ها در تجاری‌سازی، جذب سرمایه و مالکیت فکری
قرارداد دانش‌بنیان نقش کلیدی در سه مرحله حیاتی دارد:
هر قرارداد نادقیق، فقط یک توافق نیست؛ بلکه یک بمب ساعتی حقوقی است که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها بعد منفجر شود. در این بخش، برخی از خطاهای رایج اما مرگبار را مرور می‌کنیم.
بستن قرارداد بدون مستندات فنی و ضمایم شفاف
توصیف پروژه فقط با کلمات عمومی مثل «همکاری در توسعه نرم‌افزار» یا «تحقیق در زمینه نانو» یعنی دعوا از همین حالا شروع شده است.
اشتباه رایج: ضمیمه نکردن پروپوزال، نقشه راه فنی، گانت‌چارت زمانی یا اسناد طراحی.
مثال فرضی: تیم دانشگاهی و شرکت خصوصی در پروژه نانو همکاری می‌کنند. چون هیچ سند فنی ضمیمه قرارداد نیست، بعداً اختلاف پیش می‌آید که چه کسی دقیقاً چه کاری باید انجام می‌داد.
نبود بند محرمانگی و عدم رقابت
در پروژه‌های دانش‌بنیان، گاهی یک اسلاید پاورپوینت می‌تواند کل ارزش پروژه را افشا کند. نبود بند عدم افشا یا عدم رقابت، یعنی طرف مقابل می‌تواند از اطلاعات پروژه برای ساخت پروژه مشابه استفاده کند.
نکته مهم: بند محرمانگی باید شامل عدم استفاده از اطلاعات برای رقابت یا همکاری با رقبا نیز باشد.
عدم تفکیک میان مالکیت دانش و حق بهره‌برداری
این یکی از خطاهای فاجعه‌بار است. ممکن است یکی از طرفین فکر کند چون در پروژه مشارکت داشته، مالک دانش فنی است، در حالی که صرف مشارکت به معنی مالکیت نیست.
مثال: یک شرکت دانش‌بنیان تصور می‌کند چون از تجهیزاتش در پروژه استفاده شده، کل محصول نهایی متعلق به اوست؛ درحالی‌که قرارداد باید مشخص کند چه کسی مالک است و چه کسی فقط حق استفاده دارد.
ضعف در پیش‌بینی ریسک‌های فنی و اقتصادی
تکنولوژی همیشه طبق نقشه پیش نمی‌رود. هزینه‌ها ممکن است بالا بروند، یا خروجی مطابق انتظار نباشد. قرارداد باید سناریوهای شکست، تأخیر، هزینه مضاعف و حتی تغییر مسیر پروژه را پیش‌بینی کرده باشد.
نکته حرفه‌ای: بند «فورس ماژور فناورانه» در این نوع قراردادها می‌تواند از شما در برابر شکست‌های ناخواسته حفاظت کند.
بی‌توجهی به تعهدات متقابل در فاز تجاری‌سازی
بسیاری از قراردادهای پژوهشی یا فناورانه فقط تا مرحله توسعه ادامه دارند و تکلیف تجاری‌سازی مشخص نیست. اگر یکی از طرفین پس از موفقیت فنی، قصد عرضه بازار را نداشته باشد چه؟ یا اگر در فروش اختلاف باشد؟
نکته کلیدی: مرحله تجاری‌سازی باید به‌عنوان یک فاز مجزا با تعهدات، بودجه و نحوه تقسیم سود مشخص شود.
استفاده از نمونه قراردادهای عمومی اینترنتی
بسیاری از فعالان حوزه فناوری، قراردادشان را با جستجوی «نمونه قرارداد همکاری فناورانه» شروع می‌کنند. این قراردادها اغلب برای پروژه‌های عمومی یا غیرپیچیده نوشته شده‌اند و نه برای پروژه‌ای که ارزش آن میلیاردها تومان دانش فنی است.
یادآوری دوستانه: استفاده از قراردادهای عمومی، یعنی صرفه‌جویی در هزینه حقوقی به قیمت ریسک چند ده‌برابری در آینده.
قراردادهای دانش‌بنیان برخلاف قراردادهای سنتی، نیازمند دقتی دوچندان در طراحی، مفاد و پیش‌بینی آینده پروژه هستند. بسیاری از مشکلات حقوقی، مدیریتی و حتی فناورانه، ناشی از نادیده گرفتن همین ملاحظات به‌ظاهر جزئی اما در واقع حیاتی است. در ادامه به مهم‌ترین این ملاحظات می‌پردازیم:
درک صحیح از فناوری و مراحل رشد آن
در پروژه‌های دانش‌بنیان، عدم شناخت دقیق از ماهیت و بلوغ فناوری می‌تواند به تعهدات غیرواقع‌گرایانه و در نتیجه اختلافات بزرگ منجر شود. بسیاری از طرفین قرارداد به‌ویژه سرمایه‌گذاران یا شرکای اجرایی، ممکن است انتظار داشته باشند فناوری در کوتاه‌مدت به نتیجه برسد، در حالی که فناوری هنوز در مرحله آزمایشگاهی یا نمونه‌سازی است.
مثال واقعی: در یک قرارداد طراحی سامانه هوش مصنوعی، طرف تأمین مالی تصور می‌کرد محصول پس از ۶ ماه آماده بهره‌برداری است، در حالی که مدل هوش مصنوعی هنوز در مرحله جمع‌آوری داده بود. نتیجه؟ فسخ زودهنگام قرارداد و اختلاف قضایی گسترده.
تعریف دقیق مالکیت پیشینی و پسینی
تشخیص اینکه چه دانشی یا دارایی فکری متعلق به طرفین قبل از پروژه بوده (مالکیت پیشینی) و چه چیزی در فرآیند پروژه ایجاد شده (مالکیت پسینی) یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های قرارداد دانش‌بنیان است.
نکته کلیدی: نادیده گرفتن این تمایز باعث می‌شود که یکی از طرفین، حقوق مالکانه‌ای نسبت به چیزی ادعا کند که در واقع متعلق به دیگری بوده است. این مسئله در پروژه‌های بین دانشگاه و صنعت بسیار شایع است.
پیش‌بینی آینده پروژه: تغییر مسیر، شکست یا واگذاری
پروژه‌های فناورانه به‌ندرت مطابق پیش‌بینی اولیه پیش می‌روند. گاهی مسیر فنی تغییر می‌کند، گاهی بازار واکنش منفی نشان می‌دهد و گاهی پروژه به‌طور کامل شکست می‌خورد یا به سرمایه‌گذار دیگر واگذار می‌شود. در این شرایط، قرارداد باید «تاب‌آوری حقوقی» داشته باشد و سناریوهای مختلف را پیش‌بینی کرده باشد.
چک‌لیست کاربردی:
عدم توجه به مقررات حمایتی شرکت‌های دانش‌بنیان
بسیاری از شرکت‌ها از حمایت‌های نهادهایی مانند معاونت علمی ریاست جمهوری یا صندوق نوآوری و شکوفایی بهره‌مند هستند. اما قراردادهایی که بدون تطبیق با آیین‌نامه‌ها و الزامات این نهادها تنظیم می‌شوند، در مراحل اجرا دچار مشکلات جدی خواهند شد.
هشدار حرفه‌ای: اگر قرارداد با یکی از این نهادها در تعارض باشد (مثلاً در مورد انتقال مالکیت یا گزارش‌دهی)، کل پروژه ممکن است از حمایت مالی یا اعتبارسنجی خارج شود.
پرسشی که بارها در جلسات مشاوره مطرح می‌شود این است که «چرا در قراردادهای دانش‌بنیان این‌قدر اختلاف پیش می‌آید؟» پاسخ ساده است: چون این قراردادها در نقطه تلاقی علم، تجارت، مالکیت فکری و ریسک‌های بالا قرار دارند. در ادامه، مهم‌ترین ریشه‌های اختلاف را بررسی می‌کنیم:
تفاوت نگاه تجاری و علمی
پژوهشگر به دنبال توسعه ایده و نوآوری است، در حالی که سرمایه‌گذار یا شریک تجاری به‌دنبال بازگشت سرمایه و سود سریع است. این تضاد ذاتی اگر در قرارداد حل‌وفصل نشود، به اختلافات جدی منتهی می‌شود.
مثال: استاد دانشگاهی به خاطر تمرکز بر پژوهش، تحویل نمونه اولیه را ۴ ماه به تأخیر انداخت، اما شریک تجاری که برای نمایشگاه بین‌المللی آماده می‌شد، او را به فسخ یک‌طرفه قرارداد تهدید کرد.
ناهماهنگی در انتظارات زمانی و مالی
عدم تعریف دقیق زمان‌بندی مراحل پروژه، بودجه، و نحوه تأمین مالی باعث بروز سوءتفاهم‌های متعدد می‌شود. یکی از طرفین ممکن است فکر کند «زمان نامحدود» دارد، در حالی که طرف دیگر برای هر تأخیر جریمه در نظر گرفته است.
ابهام در مالکیت دستاوردها
اگر مشخص نباشد که حقوق مالکیت فکری ناشی از پروژه به چه کسی تعلق دارد، طرفین با تفسیرهای متضاد روبه‌رو خواهند شد. این مسأله در ثبت پتنت یا انتشار مقاله علمی، به‌شدت مناقشه‌برانگیز است.
نبود ساختار حل اختلاف روشن
قراردادهایی که فقط به «مراجع قضایی» ارجاع داده‌اند، در عمل باعث اتلاف وقت، منابع و روابط حرفه‌ای می‌شوند. در حالی که با تعیین ساختارهایی مثل داوری تخصصی، هیأت حل اختلاف یا میانجی‌گری، می‌توان بسیاری از اختلافات را بدون دعوا حل‌وفصل کرد.
اختلاف در مالکیت اختراعات مشترک
زمانی که چند شریک به‌طور مشترک روی ایده‌ای کار می‌کنند، باید از ابتدا نحوه ثبت، بهره‌برداری و فروش اختراع مشخص شود. در غیر این صورت، دعوا بر سر نام، برند، یا حتی مجوز بهره‌برداری در آینده به‌وجود می‌آید.
ترک پروژه توسط یک شریک
در پروژه‌های دانش‌بنیان، خروج ناگهانی یکی از شرکا (مثلاً برنامه‌نویس اصلی یا مسئول طراحی الگوریتم) می‌تواند به توقف کامل پروژه منجر شود. قرارداد باید به‌وضوح مسئولیت‌ها و تبعات خروج پیش‌بینی‌نشده را مشخص کرده باشد.
تغییر فناوری یا مسیر فنی پروژه
یکی از واقعیت‌های دنیای فناوری، تغییر سریع مسیرهاست. گاهی فناوری انتخاب‌شده دیگر کارآمد نیست یا بازار به فناوری جایگزین واکنش بهتری نشان می‌دهد. اگر قرارداد، انعطاف لازم برای این تغییرات را نداشته باشد، اختلاف حتمی است.
نقض تعهدات محرمانگی
در فضای رقابتی امروز، افشای ناخواسته اطلاعات یا استفاده از آن در پروژه‌های دیگر، هم از نظر حقوقی و هم از نظر اخلاق حرفه‌ای، تهدید جدی محسوب می‌شود. قرارداد باید سازوکار شفاف، ضمانت اجرا و محدوده دقیق محرمانگی داشته باشد.
اختلاف بر سر میزان و نحوه پرداخت‌ها
پرداخت‌ها باید شفاف، مرحله‌ای، و منطبق با شاخص‌های ارزیابی عملکرد تنظیم شوند. در غیر این صورت، یکی از طرفین ممکن است از پرداخت یا ادامه همکاری امتناع کند.
در زیست‌بوم شرکت‌های دانش‌بنیان، قراردادها بیش از آن‌که صرفاً اسناد حقوقی باشند، ابزارهایی برای مدیریت ریسک، تثبیت حقوق، و هموار کردن مسیر رشد هستند. اینجاست که نقش «مشاور تخصصی» برجسته می‌شود؛ فردی که نه‌تنها به قوانین آشناست، بلکه زبان فناوری را هم می‌فهمد.
بسیاری از کارفرمایان تفاوت میان مشاور حقوقی عمومی و متخصص در حوزه دانش‌بنیان را درک نمی‌کنند. مشاور عمومی ممکن است تجربه قراردادهای سنتی داشته باشد، اما در فضای پیچیده فناوری، مالکیت فکری، و مدل‌های مشارکت علمی-تجاری دچار خطای تحلیل و تنظیم می‌شود.
در مقابل، مشاور تخصصی کسی است که تجربه کاری با شرکت‌های فناورانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، دانشگاه‌ها و نهادهای حاکمیتی مثل معاونت علمی را دارد.
مشاور متخصص به مفاهیمی مانند “مالکیت پیشینی/پسینی”، “دانش فنی”، “حق بهره‌برداری انحصاری”، “حق امتناع” و حتی استانداردهای بین‌المللی مثل AUTM یا مدل‌های قراردادهای IPR آشنایی دارد.
این مشاور می‌داند که یک بند ساده درباره «محرمانگی» چطور می‌تواند جلوی مهاجرت غیرمجاز فناوری به رقیب را بگیرد یا یک «بند خروج» نجات‌دهنده‌ی سرمایه‌گذار در زمان بحران باشد.
قراردادهای دانش‌بنیان، ساختار تک‌لایه ندارند. این اسناد معمولاً حداقل سه لایه دارند:
۱. لایه حقوقی (قوانین، ضمانت‌ها، مسئولیت‌ها)
۲. لایه فنی (شاخص‌های پیشرفت، اسناد فنی ضمیمه، روش ارزیابی)
۳. لایه مالی/تجاری (مدل تقسیم سود، مدل جذب سرمایه، سناریوهای واگذاری)
تنها یک مشاور حرفه‌ای می‌تواند تمام این سطوح را در یک متن منسجم و قابل اتکا طراحی کند.
در دنیای دانش‌بنیان، تنظیم قرارداد صرفاً یک الزام حقوقی نیست، بلکه یک مزیت رقابتی است. انتخاب مشاور مناسب می‌تواند ریسک‌ها را مهار و مسیر پروژه را هموار سازد. همکاری با ما به دلایل زیر یک انتخاب هوشمندانه محسوب می‌شود:
۱. تخصص ترکیبی در حقوق، قراردادهای تجاری و مالکیت فکری: ما با ترکیب سه حوزه‌ی کلیدی، نگاه چندبعدی به هر پروژه داریم؛ چیزی که مشاوران سنتی فاقد آن هستند.
۲. تجربه مشاوره برای استارتاپ‌ها، شرکت‌ها، پژوهشگران و نهادهای نوآور: این تجربه متنوع، ما را با طیف وسیعی از نیازها، زبان‌ها و دغدغه‌های حقوقی آشنا کرده است.
۳. تنظیم قرارداد به زبان ساده ولی دقیق و اجرایی: ما قراردادهایی تنظیم می‌کنیم که نه‌فقط حقوقی بلکه «قابل استفاده» در عمل باشند؛ یعنی قابل‌فهم برای تیم‌های غیرحقوقی، و در عین حال دقیق و قابل استناد برای دعاوی احتمالی.
در نهایت، آنچه ما را از سایر ارائه‌دهندگان خدمات حقوقی در حوزه دانش‌بنیان متمایز می‌کند، ترکیبی از دانش، تجربه و رویکرد نتیجه‌محور است.
۱. تنظیم قراردادهایی قابل اجرا و قابل دفاع: قراردادهایی می‌نویسیم که نه‌تنها در جلسات، بلکه در میدان عمل و حتی در دادگاه نیز کارآمد باشند.
۲. تسلط بر قوانین داخلی و آیین‌نامه‌های حمایتی و همچنین استانداردهای جهانی: ما قوانین ایران (از جمله مقررات معاونت علمی و صندوق نوآوری) را با الزامات و عرف بین‌المللی ترکیب می‌کنیم تا قراردادها از حمایت داخلی و اعتبار بیرونی برخوردار باشند.
۳. همراهی تا مرحله اجرای کامل قرارداد: برخلاف مشاورانی که صرفاً قرارداد را می‌نویسند و خداحافظی می‌کنند، ما تا پایان اجرای قرارداد در کنار شما هستیم؛ برای بازطراحی، رفع اختلاف و انطباق با تغییرات پروژه.
هیچ چیز به اندازه تجربه‌های واقعی، ضرورت یک قرارداد حرفه‌ای را آشکار نمی‌کند. در ادامه، دو روایت از تجربه‌های ما را می‌خوانید؛ یکی نمونه‌ای از موفقیت، و دیگری هشداری از یک قرارداد ناکارآمد.
۱. پروژه‌ای موفق با قرارداد حرفه‌ای: در یکی از پروژه‌های فناورانه حوزه سلامت دیجیتال، ما از مراحل ابتدایی مشاوره قرارداد تا اجرای نهایی در کنار تیم نوآور بودیم. با طراحی بندهای روشن درخصوص مالکیت فکری، توزیع درآمد، تعهدات طرفین و شرایط فسخ، ریسک‌ها را مدیریت کردیم.
نتیجه؟ پس از جذب سرمایه‌گذار، قرارداد بدون نیاز به بازنویسی مبنای توافق با سرمایه‌گذار قرار گرفت. این یعنی صرفه‌جویی در زمان، جلوگیری از اختلاف، و افزایش اعتماد به تیم نوآور.
۲. تجربه پرریسک ناشی از ضعف قراردادی: در موردی دیگر، شرکتی قرارداد توسعه نرم‌افزار را بدون مشاوره تخصصی امضا کرد. بند مالکیت فکری به‌درستی تنظیم نشده بود و طرف توسعه‌دهنده، پس از پایان پروژه، ادعای مالکیت بر کل کدها را مطرح کرد.
نتیجه؟ توقف پروژه برای چند ماه، از دست رفتن فرصت بازار و هزینه‌های بالای حقوقی برای حل اختلاف.
تنها اگر قرارداد از ابتدا به‌درستی تنظیم می‌شد، این شکست قابل پیشگیری بود.
قرارداد خوب، هزینه نیست؛ سرمایه‌گذاری است. در دنیای پیچیده امروز، تنظیم قراردادی که از حقوق شما محافظت کند، آینده کسب‌وکار را می‌سازد.
یونس حسن زاده سه مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه‌های تربیت مدرس، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی اخذ نموده و اکنون کارشناس ارشد امور حقوقی و قرادادها در شرکت ملی نفت ایران (مدیریت اکتشافات) است.
