از ایدهتان محافظت کنید، پیش از آنکه دیگران آن را تصاحب کنند
امروزه داراییهای فکری مانند برندها، اختراعات، نرمافزارها، آثار ادبی و هنری بخش بزرگی از ارزش واقعی یک کسبوکار را تشکیل میدهند. بسیاری از شرکتهای پیشرو دنیا، حتی بدون داشتن داراییهای فیزیکی گسترده، تنها به واسطه مالکیت فکری خود ارزش میلیاردی پیدا کردهاند. این داراییها میتوانند هویت تجاری شما را تثبیت کنند، مزیت رقابتی بسازند و سهم بازار شما را بهطور چشمگیری افزایش دهند.
قرارداد مالکیت معنوی، یک قرارداد حقوقی الزامآور است که حقوق، مالکیت، کاربرد و انتقال داراییهای نامشهود مانند پتنتها، حق نشر (کپیرایت)، علائم تجاری، اسرار تجاری و دانش فنی («نوهَو») را تنظیم میکند. این قراردادها مشخص میکنند که چه کسی مالک چیست، دیگران تحت چه شرایطی مجاز به استفاده هستند (مانند مجوزدهی)، و چه شرایطی برای انتقال مالکیت اعمال میشود. همچنین مسئولیتها برای حفظ محرمانگی، نحوه برخورد با ادعاهای نقض حقوق و تعاریف راهحلهای حقوقی در صورت تخلف را تعیین میکنند تا این داراییها بهدرستی مدیریت شوند و اختلافات کاهش یابند.
منبع: unitedlex
An intellectual property agreement is a legally binding contract that governs the rights, ownership, use, and transfer of intangible assets such as patents, copyrights, trademarks, trade secrets, and know‑how. These agreements clarify who owns what, how others may use it (e.g., via licensing), and under what terms it can be transferred or assigned. They also establish responsibilities to protect confidentiality, handle infringement claims, and define remedies for breaches, ensuring that IP assets are safely managed and disputes minimized.
ما قراردادهایی را طراحی و تنظیم میکنیم که تمام جوانب حقوقی را پوشش داده و متناسب با نیاز کسبوکار شما شخصیسازی شدهاند، از جمله:
قراردادهای عدم افشاء (NDA) برای حفظ محرمانگی اطلاعات و اسرار تجاری
در مواجهه با نقض حقوق مالکیت فکری، ما شما را در تمام مراحل قانونی از ثبت شکایت تا پیگیری دعاوی و دفاع از منافعتان همراهی میکنیم تا حق شما بهصورت کامل حفظ شود.
برای تقویت دانش و آگاهی کارکنان و مدیران شرکتها، دورهها و کارگاههای تخصصی برگزار میکنیم که به تیمهای داخلی کمک میکند تا حقوق مالکیت فکری را بهدرستی مدیریت و حفاظت کنند و از بروز مشکلات حقوقی پیشگیری نمایند.

یکی از مهمترین بخشهای قراردادهای مالکیت فکری، انتقال یا واگذاری حقوق مادی و معنوی است. در این بخش مشخص میشود که مالک اصلی، حقوق خود را بهطور کامل یا محدود به طرف دیگر واگذار میکند یا صرفاً مجوز استفاده (لیسانس) میدهد. نبود شفافیت در این بخش، یکی از اصلیترین دلایل بروز اختلافات حقوقی است.
قرارداد باید بهطور دقیق محدوده زمانی، مکانی و نوعی استفاده از دارایی فکری را مشخص کند. برای مثال، آیا استفاده از نرمافزار یا برند محدود به یک کشور خاص است یا جهانی؟ آیا مدت استفاده مشخص است یا دائمی؟ این محدودیتها از سوءاستفادههای احتمالی و استفاده خارج از توافق جلوگیری میکنند.
یکی از نقاط حساس در قراردادها، تعیین تکلیف مالکیت آثار و اختراعاتی است که کارمند یا پیمانکار در طول همکاری ایجاد میکند. اگر این موضوع بهطور دقیق در قرارداد ذکر نشود، ممکن است کارمند سابق ادعای مالکیت کند یا از آثار ایجادشده به نفع خود استفاده نماید.
حفظ محرمانگی اطلاعات و اسرار تجاری، بخشی جداییناپذیر از قراردادهای مالکیت فکری است. شرط عدم افشاء (NDA) تضمین میکند که طرف مقابل حق افشای اطلاعات حساس و اختصاصی شما را ندارد و در صورت نقض این شرط، مسئولیت قانونی خواهد داشت.
قراردادها فقط کلمات روی کاغذ نیستند، بلکه نقشه راه تعاملات شما هستند. با دریافت مشاوره تخصصی، آینده خود را بیمه کنید.
اگر شما هم در آستانه امضای یک قرارداد مالکیت فکری (معنوی) هستید یا قرارداد فعلی خود را نگرانکننده میدانید، برای دریافت مشاوره حرفهای با یونس حسن زاده در ارتباط باشید.
مشاوره قراردادهای مالکیت فکری حضوری نزد یونس حسن زاده امکانپذیر است و در این مشاوره حضوری، به مدت حداقل 60 دقیقه، مشاورههای لازم در اختیار شما قرار میگیرد.
مشاوره قراردادهای مالکیت فکری با یونس حسن زاده در مدت زمان 30 دقیقه انجام میشود که در این مشاوره تلفنی، به تمامی سوالات شما پاسخ داده میشود.
مشاوره قراردادهای مالکیت فکری آنلاین با یونس حسن زاده در مدت زمان 60 دقیقه انجام میشود که در این مشاوره آنلاین، به تمامی سوالات شما پاسخ داده میشود.
با وجود ارزش بالای این داراییها، نبود قراردادهای حرفهای میتواند به سوءاستفاده دیگران، نقض حقوق شما یا حتی از دست دادن کامل مالکیت منجر شود. قراردادهای مالکیت فکری بهطور دقیق مشخص میکنند که چه کسی مالک حقوق است، نحوه استفاده چگونه خواهد بود، و چه ضمانتهایی برای حفظ حقوق شما وجود دارد. این قراردادها بهنوعی “سپر دفاعی” شما در برابر سرقت ایدهها، کپیبرداری غیرمجاز و اختلافات احتمالی هستند.
به بیان ساده، اگر نوآوری یا اثری ارزشمند خلق کردهاید، نداشتن قرارداد مالکیت فکری شبیه به رها کردن یک دارایی گرانقیمت بدون قفل و کلید است.
در هر قرارداد مالکیت فکری، تعیین دقیق مالکیت، نحوه استفاده، محدوده مجاز و تعهد به محرمانگی از ارکان حیاتی هستند. شفافسازی این موارد مانع بروز اختلافات و سوءاستفاده از داراییهای فکری میشود.
یکی از مهمترین بخشهای قراردادهای مالکیت فکری، انتقال یا واگذاری حقوق مادی و معنوی است. در این بخش مشخص میشود که مالک اصلی، حقوق خود را بهطور کامل یا محدود به طرف دیگر واگذار میکند یا صرفاً مجوز استفاده (لیسانس) میدهد. نبود شفافیت در این بخش، یکی از اصلیترین دلایل بروز اختلافات حقوقی است.
قرارداد باید بهطور دقیق محدوده زمانی، مکانی و نوعی استفاده از دارایی فکری را مشخص کند. برای مثال، آیا استفاده از نرمافزار یا برند محدود به یک کشور خاص است یا جهانی؟ آیا مدت استفاده مشخص است یا دائمی؟ این محدودیتها از سوءاستفادههای احتمالی و استفاده خارج از توافق جلوگیری میکنند.
یکی از نقاط حساس در قراردادها، تعیین تکلیف مالکیت آثار و اختراعاتی است که کارمند یا پیمانکار در طول همکاری ایجاد میکند. اگر این موضوع بهطور دقیق در قرارداد ذکر نشود، ممکن است کارمند سابق ادعای مالکیت کند یا از آثار ایجادشده به نفع خود استفاده نماید.
حفظ محرمانگی اطلاعات و اسرار تجاری، بخشی جداییناپذیر از قراردادهای مالکیت فکری است. شرط عدم افشاء (NDA) تضمین میکند که طرف مقابل حق افشای اطلاعات حساس و اختصاصی شما را ندارد و در صورت نقض این شرط، مسئولیت قانونی خواهد داشت.
در این نوع قرارداد، مالک اصلی تمامی حقوق مادی خود را بهطور کامل به طرف مقابل واگذار میکند. بهعنوان مثال، فروش یک اختراع ثبتشده یا انتقال دائمی حقوق مادی یک کتاب. پس از امضا، مالک اولیه دیگر حقی بر دارایی ندارد.
در این قرارداد، مالک فکری حقوق خود را واگذار نمیکند بلکه صرفاً مجوز استفاده محدود یا نامحدود از اثر یا اختراع را به طرف دیگر میدهد. این نوع قرارداد بیشتر در نرمافزارها، برندها یا فناوریهای ثبتشده کاربرد دارد و میتواند انحصاری یا غیرانحصاری باشد.
این قرارداد معمولاً در مراحل اولیه مذاکرات یا همکاریها منعقد میشود تا اطلاعات محرمانه، اسرار تجاری و ایدهها بدون اجازه مالک افشا نشود. NDA پایهایترین ابزار برای جلوگیری از سوءاستفاده قبل از امضای قرارداد اصلی است.
این نوع قراردادها مشخص میکنند که هر اثری که در طول دوران استخدام یا همکاری پیمانکاری خلق میشود، متعلق به کارفرما خواهد بود. در غیر این صورت، کارمند یا پیمانکار میتواند ادعای مالکیت کند.
در برخی پروژهها، چند شخص یا شرکت بهطور مشترک اثری خلق میکنند (مثلاً اختراع مشترک یا توسعه نرمافزار). این نوع قرارداد سهم هر طرف در مالکیت، نحوه بهرهبرداری و تقسیم سود را مشخص میکند.
علائم تجاری یا برندها، نشانههایی هستند که هویت یک کسبوکار را متمایز میکنند. حفاظت از لوگو، نام تجاری و نشانهای تصویری از مهمترین بخشهای مالکیت فکری است و قراردادهای مرتبط با آن، انتقال یا اعطای مجوز استفاده از برند را پوشش میدهند.
اختراعات ثبتشده، طراحیهای صنعتی و فناوریهای نوین از باارزشترین داراییهای شرکتها هستند. قراردادهای مرتبط با این حوزه معمولاً شامل انتقال حق ثبت اختراع، اعطای مجوز بهرهبرداری و توافقنامههای تحقیق و توسعه مشترک میشوند.
کتابها، مقالات، آثار موسیقی، فیلمها و حتی طراحیهای گرافیکی تحت حمایت حقوق مؤلف قرار میگیرند. قراردادهای مالکیت فکری در این حوزه، مالکیت و حقوق مادی ناشی از انتشار و استفاده تجاری از این آثار را مشخص میکنند.
در عصر دیجیتال، نرمافزارها و اپلیکیشنها جزو مهمترین داراییهای فکری محسوب میشوند. قراردادهای مربوط به نرمافزار، شامل توافقهای توسعه، فروش لایسنس، و قراردادهای پشتیبانی و بهروزرسانی است.
اطلاعات داخلی شرکتها مانند فرمولهای تولید، دادههای مشتریان و استراتژیهای بازاریابی در قالب اسرار تجاری طبقهبندی میشوند. قراردادهای محرمانگی و عدم افشاء (NDA) ابزار اصلی حفاظت از این نوع اطلاعات هستند.
در برخی صنایع، طراحی محصول و مدلهای تجاری نیز بهعنوان داراییهای فکری ثبت و حفاظت میشوند. قراردادهای مربوط به این حوزه اغلب برای انتقال حقوق یا اعطای مجوز بهرهبرداری تنظیم میشوند.

قراردادهای مالکیت فکری، اگر بهصورت دقیق و حرفهای تنظیم نشوند، بهجای پیشگیری از اختلافات، خود به منبعی برای بروز دعاوی حقوقی تبدیل میشوند. در ادامه، رایجترین مشکلات این قراردادها را همراه با مثال در دو حوزه مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی بررسی میکنیم:
بزرگترین مشکل زمانی پیش میآید که قرارداد بهطور شفاف تعیین نکند چه کسی مالک حقوق مادی یا معنوی است و محدوده استفاده چگونه است.
مثال (مالکیت صنعتی): یک شرکت فناوری، اختراع ثبتشدهای را به شرکت دیگری «واگذار» میکند، اما در قرارداد قید نمیشود که واگذاری دائمی است یا موقت. نتیجه؟ هر دو طرف مدعی مالکیت میشوند و پرونده به دادگاه کشیده میشود.
مثال (مالکیت ادبی): نویسندهای، کتاب خود را به یک ناشر میسپارد بدون اینکه مدت زمان و نحوه توزیع اثر مشخص شود. ناشر بعدها نسخه الکترونیکی کتاب را نیز بدون اطلاع نویسنده منتشر میکند و اختلاف شکل میگیرد.
نبود نظارت یا پیشبینی ضمانتنامههای دقیق باعث میشود طرف مقابل از اثر یا اختراع خارج از توافق استفاده کند.
مثال (مالکیت صنعتی): یک شرکت داروسازی پس از پایان مدت قرارداد مجوز تولید، همچنان به ساخت دارو بر اساس فرمول ثبتشده ادامه میدهد.
مثال (مالکیت ادبی): یک طراح گرافیک پس از تحویل لوگو به مشتری، متوجه میشود همان لوگو بدون پرداخت هزینه اضافی در چندین محصول تجاری دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
قراردادهایی که فاقد وجه التزام (جریمه قراردادی) یا راهکارهای حل اختلاف هستند، در عمل قدرت بازدارندگی ندارند.
مثال: شرکت مالک نرمافزار، در قرارداد خود هیچ جریمهای برای نقض حقوق در نظر نگرفته و زمانی که مجوز نرمافزارش بهطور غیرقانونی کپی میشود، امکان مطالبه خسارت ندارد.
یکی از شایعترین منابع اختلاف زمانی است که کارمند یا پیمانکار در طول همکاری اثری خلق میکند و بعداً بر سر مالکیت آن ادعا مطرح میشود.
مثال (مالکیت صنعتی): مهندسی که در یک شرکت خودروسازی کار میکند، قطعهای نوآورانه طراحی کرده و پس از ترک کار، آن را به نام خود ثبت اختراع میکند.
مثال (مالکیت ادبی): برنامهنویسی که در طول همکاری با یک استارتاپ، اپلیکیشن جدیدی توسعه داده، بعد از پایان قرارداد، کد را به نام خود عرضه کرده و مناقشه حقوقی ایجاد میشود.
قراردادهای مالکیت فکری تنها زمانی اثرگذاری واقعی دارند که با دقت، پیشبینیپذیری و رعایت اصول حقوقی تنظیم شوند. در این بخش، به مهمترین ملاحظاتی میپردازیم که طرفین این قراردادها نباید از آنها غافل شوند:
یکی از الزامات حیاتی در این قراردادها، تفکیک مالکیت آثار پیشین و آثار جدیدی است که در طول همکاری خلق میشوند.
هیچ قراردادی بدون پیشبینی شرایط فسخ و ضمانت اجرای نقض قرارداد کامل نیست. باید دقیقاً تعیین شود:
ثبت قراردادهای مالکیت فکری (خصوصاً انتقال اختراع، برند یا آثار هنری) در مراجع ذیصلاح، اعتبار حقوقی و قابلیت استناد در دعاوی را تقویت میکند.
مثال: انتقال علامت تجاری بدون ثبت رسمی در اداره مالکیت صنعتی، در برابر اشخاص ثالث قابل استناد نخواهد بود و احتمال سوءاستفاده وجود دارد.
در پروژههایی که طرفین از کشورهای مختلف هستند، لازم است قوانین بینالمللی مالکیت فکری (مانند موافقتنامه پاریس یا کنوانسیون برن) و همچنین قوانین کشور طرف مقابل در قرارداد لحاظ شود.
اختلافات حقوقی در قراردادهای مالکیت فکری معمولاً ناشی از نقصها و کمبودهای مشخص در متن و اجرای قرارداد هستند. در این بخش به سه دلیل اصلی این اختلافات میپردازیم:
وقتی قرارداد بهصورت دقیق و واضح نوشته نشود، مفاهیم کلیدی مانند حدود و دامنه مجوز استفاده محل تفسیرهای مختلف میشوند. مثلاً ممکن است یک طرف تصور کند که حق استفاده جهانی و دائمی دارد، در حالی که طرف دیگر تنها مجوز محدود منطقهای یا زمانی را اعطا کرده است. این ابهام باعث سوءتفاهم و شکایتهای حقوقی میشود.
قراردادهای مالکیت فکری باید پیشبینیهای لازم برای استفادههای آینده و شرایط غیرمعمول را داشته باشند. عدم درج این موارد باعث میشود در مواقعی که شرایط جدیدی پیش میآید، طرفین در تفسیر قرارداد به اختلاف برخورد کنند. مثلاً استفاده از اثر در زمینههای تجاری جدید یا توسعه محصول بر پایه فناوری موجود ممکن است در قرارداد ذکر نشده باشد.
حتی بهترین قراردادها اگر بهدرستی نظارت و پیگیری نشوند، کارایی لازم را ندارند. بسیاری از اختلافات ناشی از عدم پایش اجرای مفاد توسط طرف ذینفع است. در نتیجه، نقض قراردادها بهموقع کشف نشده و طرف مقابل به سوءاستفاده ادامه میدهد.
طبق قوانین معمول و قراردادهای استاندارد، آثاری که کارمند در طول دوره استخدام و در راستای وظایف کاری خود خلق میکند، معمولاً متعلق به کارفرما هستند مگر اینکه در قرارداد یا توافقنامه جداگانهای خلاف آن تصریح شده باشد. به همین دلیل، تنظیم دقیق بندهای مربوط به مالکیت آثار کارمندان در قراردادها بسیار حیاتی است.
ثبت قراردادهای مالکیت فکری در مراجع قانونی و ادارات مربوطه مانند اداره ثبت مالکیت صنعتی یا سازمان مالکیت معنوی، اعتبار حقوقی و قابلیت استناد آنها را افزایش میدهد، اما در بسیاری موارد الزامی نیست. با این حال، توصیه میشود برای جلوگیری از اختلافات و اثبات مالکیت، حتماً نسبت به ثبت رسمی اقدام شود.
برای پیشگیری از سوءاستفاده، باید:
بله، ما قراردادها را بر اساس نوع کسبوکار، دارایی فکری خاص و نیازهای شما بهصورت کاملاً شخصیسازیشده تدوین میکنیم.
بله، جلسه مشاوره اولیه میتواند بهصورت تلفنی، آنلاین یا حضوری (در صورت نیاز) برگزار شود.
حتماً. ما خدمات بازنگری قراردادهای موجود و شناسایی ریسکهای حقوقی پنهان را نیز ارائه میدهیم.
خیر، ما با استارتاپها، فریلنسرها، شرکتهای کوچک و متوسط هم همکاری داریم.
بله، میتوانید پیشنویس اولیه تهیه کنید، ولی برای استفاده حقوقی معتبر، حتماً باید توسط مشاور یا وکیل متخصص بررسی و تأیید شود.
در لایسنس، شما فقط اجازه استفاده میدهید، ولی در انتقال مالکیت، همه حقوق بهطور کامل به طرف مقابل واگذار میشود.
قطعاً بله. نرمافزارها از مهمترین داراییهای فکریاند و باید از طریق قرارداد محافظت شوند.
بله، ما قراردادهای محرمانگی (NDA) را با توجه به موضوع همکاری و اطلاعات شما تنظیم میکنیم.
یک مشاور متخصص در حوزه مالکیت فکری نقش کلیدی در حفظ و ارتقاء ارزش داراییهای فکری شما ایفا میکند. در ادامه به مهمترین اقداماتی که یک مشاور حرفهای برای شما انجام میدهد اشاره میکنیم:
تحلیل نیازهای اختصاصی کسبوکار شما
اولین قدم مشاور حرفهای، شناخت دقیق کسبوکار، حوزه فعالیت، نوع داراییهای فکری و اهداف شماست. این تحلیل به مشاور کمک میکند تا راهکارهای حقوقی متناسب با شرایط و نیازهای خاص شما ارائه دهد، نه یک نسخه کلی و عمومی.
تدوین قراردادهای استاندارد و شخصیسازیشده
مشاور با توجه به تحلیل انجامشده، قراردادهایی را تدوین میکند که هم مطابق با استانداردهای حقوقی روز دنیا باشند و هم به صورت اختصاصی برای کسبوکار شما شخصیسازی شدهاند. این قراردادها شامل همه جوانب مهم بوده و ریسکهای احتمالی را به حداقل میرسانند.
بازنگری قراردادهای موجود و رفع ریسکهای حقوقی
اگر قراردادهایی دارید که قبلاً تنظیم شدهاند، مشاور حرفهای آنها را بررسی و تحلیل میکند و نقاط ضعف و ریسکهای پنهان را شناسایی و اصلاح میکند تا در آینده از بروز اختلاف و خسارت جلوگیری شود.
راهنمایی در ثبت و پیگیری دعاوی مربوط به مالکیت فکری
در صورت بروز اختلاف یا نقض حقوق، مشاور شما را در ثبت ادعاها، پیگیری دعاوی حقوقی و اقدامات قانونی لازم همراهی میکند تا حق شما بهصورت کامل احقاق شود.
با داشتن یک مشاور حرفهای، شما نه تنها از حقوق خود محافظت میکنید بلکه در مسیر رشد و توسعه کسبوکارتان با اطمینان بیشتری حرکت خواهید کرد.
در انتخاب مشاور حقوقی حوزه مالکیت فکری، نکات متمایزی وجود دارد که ما را از دیگران متمایز میکند و شما را در مسیر حفظ و بهرهبرداری بهینه از داراییهای فکریتان همراهی میکند:
ما دارای تجربه عملی گسترده در تنظیم و مدیریت قراردادهای مالکیت فکری در سطح داخلی و فراملی هستیم. این سابقه موفق باعث شده که با چالشها و پیچیدگیهای مختلف بهخوبی آشنا باشیم و راهکارهای اثربخش ارائه دهیم.
برخلاف بسیاری از مشاوران که صرفاً به حل اختلافات میپردازند، رویکرد ما پیشگیری و کاهش ریسک از ابتدا است. با تنظیم قراردادهای دقیق و بررسی کامل شرایط، مانع بروز مشکلات حقوقی و مالی در آینده میشویم.
ما به شفافیت کامل در ارائه خدمات و هزینهها اعتقاد داریم. شما از ابتدا میدانید که چه خدماتی دریافت میکنید، هزینهها چقدر خواهد بود و مراحل انجام کار چگونه پیش میرود. این شفافیت باعث ایجاد اعتماد و همکاری بلندمدت میشود.
یک قرارداد مالکیت فکری دقیق و حرفهای، مانند یک حصار مستحکم، از سرمایه فکری ارزشمند شما محافظت میکند و مسیر رشد و توسعه کسبوکارتان را هموار میسازد. این قراردادها به شما اطمینان میدهند که حقوق قانونیتان حفظ میشود و در برابر سوءاستفادهها و نقضها مصون خواهید بود.
از سوی دیگر، بیتوجهی به تنظیم این قراردادها و عدم دقت در تدوین آنها میتواند به از دست رفتن مالکیت معنوی، خسارات مالی سنگین و آسیب به اعتبار برند شما منجر شود.
پس به جای ریسک کردن و مواجهه با مشکلات حقوقی پیچیده، بهتر است با مشاوره تخصصی و قراردادهای اصولی، از این داراییهای ارزشمند به بهترین شکل محافظت کنید.
برای محافظت از داراییهای فکری و جلوگیری از مشکلات حقوقی، فرصت را از دست ندهید. با ما تماس بگیرید تا:

یونس حسن زاده سه مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاههای تربیت مدرس، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی اخذ نموده و اکنون کارشناس ارشد امور حقوقی و قرادادها در شرکت ملی نفت ایران (مدیریت اکتشافات) است.